تعریف سرطان

سلول های هر اندامی از بدن ، شکل و تعداد مشخصی دارند و با سرعت معین و متفاوتی رشد و تکثیر می یابند . هرگاه سلول ها شروع به تکثیر با سرعت بیشتر از معمول نمایند گفته میشود سلول رشد سرطانی دارد و یا آن اندام دچار سرطان شده است . چون سلول ها با سرعت غیر عادی رشد و تکثیر می یابند شکلشان ناقص و غیر طبیعی میشود و در ضمن جای بیشتری نیز اشغال میکنند که باعث ایجاد توده میشود . سلول هایی که بی رویه رشد کرده اند غالباً به محیط و اندام های اطراف خود حمله میکنند و از طریق مایعات بدن مانند خون و لنف به اندام هایی دور از منشاء اولیه خود منتقل میشوند .

امروزه بیش از 100 نوع سرطان شناسایی شده است ، البته همه آنها به یک میزان رایج نیستند و میزان کشندگی آنها نیز متفاوت است .

علل ایجاد سرطان و عوامل خطر ابتلا به سرطان

گرچه هنوز علت ابتلا به برخی سرطان ها کاملاً معلوم نیست اما دلایل متعددی به عنوان عوامل خطر شناسایی شده اند.

عامل خطر هر چیزی است که در صورت مواجه شدن با آن ، خطر ایجاد سرطان در فرد افزایش پیدا کند .

مهمترین عوامل خطر ابتلا به انواع سرطان ها در دو دسته کلی عوامل قابل تغییر و عوامل غیر قابل تغییر تقسیم میشوند :

عوامل قابل تغییر که باعث ایجاد سرطان ها میشوند :

• مصرف دخانیات،سیگار و قلیان
• مصرف مواد مخدر
• مشروبات الکلی
• مواد شیمیایی سرطان زا
• عفونت ها
• کم تحرکی و چاقی
• تغذیه نامناسب
• قرار گرفتن طولانی مدت در معرض تابش مستقیم نور خورشید
• عفونت های دهان و دندان
• باروری کم
• سیستم ایمنی ضعیف
• استرس های شغلی
• بیماری های زمینه ای

عوامل غیر قابل تغییر که باعث ایجاد سرطان ها میشوند:

• سابقه خانوادگی و ارثی
• جنسیت
• کهولت سن

علائم و نشانه های مشکوک ابتلا به سرطان

علائم وضعیت عمومی بدن:

احساس خستگی مزمن ، از دست دادن اشتها ، کاهش وزن بدون دلیل ، درد بدون دلیل مشخص ، تعریق شبانه زیاد یا سنگین ، برآمدگی غیرمعمول ، وجود توده یا تورم در هر نقطه بدن

علائم مشکوک دستگاه گوارشی

احساس گیر کردن غذا در گلو در حین خوردن غذا ، زخم در ناحیه زبان یا دهان که خوب نشود ، بلع مشکل ، گلودردی که خوب نشود ، تهوع و استفراغ به ویژه استفراغ مواد غذایی جامد بلافاصله پس از صرف غذا ، نفخ مداوم ، سوزش سر دل مداوم یا سوء هاضمه ، تغییر در عادات روده ، اسهال مزمن ، سیاه شدن یا تیره شدن رنگ مدفوع ، خون در مدفوع

علائم دستگاه تنفس

سرفه مداوم ، تنگی نفس ، تغییر صدا مثلاً خشونت صدا ، سرفه خونی ، درد قفسه سینه ، درد پشت جناغ یا گلو درد

علائم دستگاه ادراری-تناسلی

اختلال در ادرار ، جریان ادرار ضعیف و یا قطع ادرار و یا نیاز به فشار در تخلیه مثانه ، وجود خون در ادرار

علائم پوستی

خارش عمومی که ممکن است شدید باشد ، هرگونه تغییر در وضعیت خال های پوستی مثل تغییر رنگ یا خونریزی خال ، افزایش تعداد خال و یا اندازه آن ، ترشح از خال ، تغییر پوستی به صورتی براق ، قرمز ، سفید مروارید شکل و یا برآمدگی پوستی شفاف ، رشد مناطق صورتی رنگ با مرزهای وسیع و دندانه دار بخش مرکزی پوست

پیشگیری از سرطان :

پنج اقدام اصلی پیشگیری از ایجاد سرطان ها

• عدم مصرف سیگار و قلیان
• کنترل وزن
• اصلاح رژیم غذایی
• افزایش فعالیت بدنی
• پرهیز از مصرف الکل و مواد مخدر

تشخیص به موقع باعث افزایش موفقیت درمان ، افزایش طول عمر و کاهش عوارض بیماری می شود .

درمان سرطان

در گذشته امکان درمان بیشتر بیماران مبتلا به سرطان وجود نداشت و بیشتر بیماران در مدت کوتاهی فوت میکردند . امروزه دیگر بیماری سرطان مثل گذشته کشنده نیست و با پیشرفت علم و فناوری ، نزدیک به نیمی از سرطان ها قابل درمان هستند و هر روز با کشف روش های جدید تشخیصی و درمانی این بیماران بهبود پیدا میکنند .

روش های درمانی بیماری سرطان شامل:

• جراحی
• رادیوتراپی
• شیمی درمانی

جراحی اصلی ترین و مهمترین درمان سرطان است که با برداشتن بافتها و اعضای مبتلا از گسترش بیماری به سایر مناطق بدن جلوگیری میشود.